Czy duchowość może być patologiczna? Czy może chorować, a nawet szkodzić? Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba najpierw ustalić kryteria zdrowia w sferze ducha, zakładając, że sama religia jest istotnym elementem dojrzałej osobowości, jak uważał na przykład Carl Gustav Jung. Ustalenie tego kryterium to cel pierwszego wykładu. Kolejne spotkania to przyglądanie się przyczynom najczęściej pojawiających się zaburzeń w sferze duchowości. Jak się okazuje, o ile ich podłożem nie jest brak wiedzy, który w miarę prosty sposób można nadrobić, to w większości przypadków przyczyną są zaburzenia w sferze psychicznej o różnym nasileniu.
Wychodząc od duchowych objawów Ks. Grzywocz omawia po kolei problem pojawiania się natrętnych i bluźnierczych myśli oraz nadmiernych skrupułów, infantylnej i fanatycznej osobowości, a wreszcie depresji i opętania. Bardzo często problemy te próbuje się rozwiązywać w Kościele wyłącznie propozycjami zmian w obszarze praktyk religijnych. Tymczasem ks. Grzywocz podkreśla, odwołując się tu także do własnego doświadczenia egzorcysty, kierownika duchowego i psychoterapeuty, że skuteczna pomoc osobom zmagającym się z tego rodzaju problemami, nie może pominąć udziału doświadczonego psychologa czy psychiatry. Ograniczanie się wyłącznie do porad duchowych, może niejednokrotnie tylko pogłębić zaburzenie, jak w przypadku skrupulanckiego sumienia.
Myliłby się jednak ten, kto sądziłby, że patologia duchowości dotyczy tylko pewnych osób z kościelnego marginesu. Przykłady, którymi ks. Grzywocz ilustruje kolejne zaburzenia, dotyczą niemal wszystkich środowisk: zakonów i diecezji, nowych ruchów i wspólnot, a nawet mediów katolickich. Trudno się jednak temu dziwić, bo przesłuchawszy całą konferencję, nie będziemy w stanie zapomnieć jej głównej tezy: granica pomiędzy zdrowiem a patologią leży w nas, a nie pomiędzy nami. Tutaj ks. Grzywocz często odwołuje się do słów papież Franciszka, który w Adhortacji Amoris Laetita (nr 113) napisał: „wszyscy jesteśmy złożoną mieszaniną światła i cienia”. Dojrzałość w tym ujęciu „polega na tym, by to unieść” – usłyszymy na zakończenie wykładów.
Chyba nikt nie potrafił mówić o ludzkich zmaganiach na styku sfery psychicznej i duchowej tak, jak ks. Krzysztof Grzywocz. Jako doświadczony kierownik duchowy, a jednocześnie psychoterapeuta potrafił łączyć oba spojrzenia: teologiczne i antropologiczne w sposób, który nie tylko otwierał oczy słuchaczy, ale także przynosił im ulgę i nadzieję. Te nagrania to najprawdopodobniej jedne z ostatnich jego konferencji. Ks. Grzywocz wygłosił je na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego wiosną 2017 roku, na kilka tygodni przed swoim tragicznym zaginięciem w Alpach.
Ks. dr KRZYSZTOF GRZYWOCZ — teolog duchowości, psychoterapeuta, wykładowca na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego, kierownik duchowy i rekolekcjonista, duszpasterz rodzin, penitencjarz, egzorcysta Diecezji Opolskiej. Jest autorem takich publikacji jak: „Kierownictwo duchowe a uczucia niekochane”, „Wartość człowieka” czy „Ból ludzkich zranień i potrzeba przebaczenia”. 17 sierpnia 2017 r. zaginął w Alpach.
SPIS TREŚCI
1. Kryteria zdrowej duchowości - 61:05
2. Zaburzenia edukacyjne - 53:40
3. Podsumowanie, pytania i odpowiedzi - 25:20
4. Natręctwa, skrupuły i myśli bluźniercze - 44:16
5. Podsumowanie, pytania i odpowiedzi - 26:50
6. Osobowość infantylna a postawa dziecięctwa - 41:47
7. Podsumowanie, pytania i odpowiedzi - 34:46
8. Fanatyzm religijny a dojrzałe świadectwo - 34:26
9. Podsumowanie, pytania i odpowiedzi - 19:04
10. Depresja a noc ducha - 56:42
11. Podsumowanie, pytania i odpowiedzi - 31:31
12. Opętania - 30:18
13. Podsumowanie, pytania i odpowiedzi - 06:02